Δευτέρα 15 Μαρτίου 2010

Η "Tέχνη της Aποτροπής" είναι εκείνη που στην ιαπωνική γλώσσα ονομάζεται "Budo". Στο δυτικό κόσμο, μαζί και στην Ελλάδα, έχει επικρατήσει να ονομάζεται "πολεμικές τέχνες". Όμως ο όρος αυτός είναι πολλές φορές παραπλανητικός. Στην πραγματικότητα τα νοήματα των ιδεογραμμάτων "Bu" και "Do" εμπεριέχουν μεγάλη σοφία.

Το ιδεόγραμμα "Do" είναι η ιαπωνική προφορά του κινέζικου "Tao". Tao σημαίνει "ο Δρόμος". Απ' αυτό το ιδεόγραμμα προέρχεται η φιλοσοφική / θρησκευτική παράδοση του Ταοϊσμού. Στην ασιατική σκέψη (κι όχι μόνο, η ίδια λογική συναντάται και σε άλλες παραδόσεις) οποιαδήποτε καθημερινή δραστηριότητα μπορεί να γίνει ο "Δρόμος" προς τη Φώτιση του Νου, που οδηγεί στην Αφύπνιση του Αληθινού Ανθρώπου. Οδηγεί στην δημιουργία μιας σχέσης με το "Υπέρτατο Απόλυτο". Στην πραγματικότητα αυτό που αλλάζει είναι ο τρόπος αντίλυψης του εαυτού και του περιβάλλοντος. Συμβαίνει μια υπέρβαση του ατομικού “Εγώ” προς όφελος του συλλογικού “Εμείς”, μέσα από τη συνειδητοποίηση της Ενότητας του Κόσμου, της Γαίας, του Σύμπαντος. Μια κοσμική Ροή που συστρέφεται σαν τον καπνό. Τα συναισθήματα που δημιουργούνται μετά από μια τέτοια συνειδητοποίηση είναι δέος και θαυμασμός του μεγαλείου του έργου τέχνης που ονομάζουμε Φύση, Σύμπαν. Η ασημαντότητα της ύπαρξής μας μπροστά στο άπειρο κοσμικό γίγνεσθαι οδηγεί στην παράδοση του εγωισμού, που με τη σειρά του αυτό φέρνει γαλήνη στον Νου και ειρήνη στην Καρδιά. Έτσι ο Άνθρωπος ελευθερώνεται από τα δεσμά του Φόβου και των Παθών. Η Ελευθερία είναι ο τελικός στόχος.

Το δεύτερο ιδεόγραμμα “Bu”, είναι πιο σύνθετο. Αποτελείται από δυο ιδεογράμματα, της “λόγχης” ή του “πολέμου”, και του ρήματος “σταματώ”. Έτσι η λέξη “Budo” έφτασε να σημαίνει “ο Δρόμος της Παύσης του Πολέμου”, ή “ο Δρόμος της Αποτροπής του Πολέμου”, ή τελικά “ο Δρόμος της Ειρήνης”! Παρ’ όλο που μοιάζει οξύμωρο, ο στόχος είναι μέσα από τις “Τεχνικές του Στρατιώτη”, να κατακτήσουμε τον “Δρόμο της Ειρήνης”.

Υπό αυτό το πρίσμα, ο Δρόμος της Αποτροπής χρησιμοποιείται για ένα και μόνο λόγο: Την Προστασία. Την προστασία των αγαπημένων μας προσώπων, και του εαυτού μας. Την προστασία της Γης κι όλων των πλασμάτων της. Την προστασία της Ζωής εν γένει. Αυτή αποδεικνύεται μια διαχρονική, πανανθρώπινη αξία.

Το πείραμα "838" αφορούσε τη δημιουργία μιας ομάδας φυσικής κατάστασης και αυτοάμυνας, στα πλαίσια ενός 3μηνου «εργαστηρίου»-πειράματος που θα λειτουργούσε με αυτο-οργάνωση, ισότιμους, "οριζόντιους" όρους για όλα τα μέλη της ομάδας κι όχι "κάθετη", ιεραρχική δομή, κάτι παραδοσιακά αντίθετο, ίσως ανήκουστο στη διδασκαλία των πολεμικών τεχνών, όπου συνήθως η δομή ενός dojo (χώρος εκπαίδευσης) είναι σαφώς ιεραρχική. Φυσικά στο όλο εγχείρημα δεν υπήρχε κανενός είδους οικονομική ανταλλαγή. Στην πράξη βέβαια η "ιεραρχία" φάνηκε να προκύπτει φυσιολογικά ως ένα σημείο. Τα πιο "δουλεμένα" άτομα (σωματικά, ψυχολογικά, συναισθηματικά, σε μορφωτικό επίπεδο) άρχισαν να έχουν και την υπεροχή στις αποφάσεις της ομάδας. Ο Νόμος της Φύσης σε πλήρη εφαρμογή, επιβιώνει ο ισχυρότερος! Ο μόνος τρόπος για να υπερβεί κάποιος το Φυσικό Νόμο της επιβίωσης είναι ίσως η Ανθρώπινη Πρόθεση, ο Νους... Για να παραμείνει η ομάδα σε "οριζόντιους", ισότιμους όρους, ο τρόπος ήταν τα πιο "προχωρημένα" άτομα, συνειδητά να επιλέξουν να μην εκμεταλευτούν τη δύναμή τους (ξανά είτε σωματική, λεκτική, κλπ) ώστε να κάνουν "κουμάντο" στην ομάδα, αλλά έχοντας επίγνωση της θέσης τους να δώσουν τον απαιτούμενο χώρο και στα υπόλοιπα μέλη να εκφραστούν ελεύθερα.
Ταυτόχρονα τα άτομα που "ακολουθούσαν" θα έπρεπε να μαλακώσουν τον εγωισμό τους και να συνειδητοποιήσουν πως αν δώσουν κι αυτοί "χώρο" στον εαυτό τους, μα και στους άλλους θα οφεληθεί όλη η ομάδα, άρα και οι ίδιοι.
Με άλλα λόγια θαρρώ πως προέκυψε ένα πείραμα σχετικά με τον εγωισμό και κατά πόσο αυτός επηρρεάζει την κοινωνική δομή μιας ομάδας που θέλει να λειτουργήσει με αναρχικούς όρους [*].

Παρ' όλα αυτά κύριος στόχος της ομάδας ήταν η βελτίωση της φυσικής κατάστασης κι η εκμάθηση κάποιων πολύ απλών και βασικών αρχών αυτοάμυνας. Δευτερεύοντες στόχοι (εξίσου σημαντικοί) ήταν βασικές πρώτες βοήθειες, η διαχείρηση του στρες και η υπέρβαση κάποιων θεμελιωδών φόβων (σκοτάδι, ύψος, βάθος νερού, ακόμα και τον θεμελιώδη φόβο του Θανάτου...), καθώς κι η παρατήρηση των προσωπικών μας ορίων σε ατομικό, όσο και σε συλλογικό επίπεδο.
Η λογική ήταν πως από τη στιγμή που έρχονται δύσκολοι καιροί, θα πρέπει να είμαστε έστω λίγο πιο έτοιμοι, τουλάχιστο ψυχολογικά. Οι πολεμικές τέχνες είναι μια πολύ καλή οδός για αυτή την προετοιμασία, άλλωστε μπορώ να το επιβεβαιώσω κι από προσωπική εμπειρία. Συμμετείχαν γύρω στα 15 άτομα, κάποια από τα οποία είχαν πολύ καλές γνώσεις γύρω από μια πληθώρα πραγμάτων, ασκήσεις ενδυνάμωσης και
διατάσεις από pilates και χορό, βασικές αρχές αυτοάμυνας από τις τέχνες του judo, taijutsu, aikido, baqua zhang, tai chi chuan, hsing yi chuan, wing chun, πυγμαχία.

Όσοι γνωρίζαμε κάτι προσπαθήσαμε, λειτουργώντας αφαιρετικά, να βγάλουμε ένα απόσταγμα από τις όποιες γνώσεις μας. Ψάξαμε τι θα ήταν αυτό που θα μπορούσε να αφομοιωθεί από την ομάδα σαν μια τεχνική, με πολλαπλές εφαρμογές στο μικρότερο δυνατό χρόνο... Κατά κάποιο τρόπο ήταν σαν να ψάχναμε το απόσταγμα των πολεμικής τεχνικής! Φυσικά δεν το βρήκαμε, παρ' όλα αυτά δημιουργήσαμε μια φόρμουλα που λειτούργησε ικανοποιητικά δεδομένου του ορισμένου χρόνου.
Για όσους από εμάς είχαμε προηγούμενη εμπειρία στις πολεμικές τέχνες, νομίζω πως αυτή η αφαιρετική διαδικασία κι η αναζήτηση της απλότητας μέσα από την διαφορετικότητα των τεχνών και στη συνέχεια της πολλαπλότητας των εφαρμογών μέσα από τη μια αρχή, είναι ένα πολύ σημαντικό στάδιο της εκπαίδευσης (και μάλιστα αρκετά προχωρημένο στάδιο).

Υπό αυτή την οπτική, θαρρώ πως το εργαστήρι προσέφερε στον καθένα ατομικά αυτά που ήταν έτοιμος/η να πάρει, ταυτόχρονα όμως λειτούργησε και σαν ένα πείραμα σε συλλογικό επίπεδο. Πιστεύω πως η αντιμετώπιση του θέματος του εγωισμού είναι μείζονος σημασίας για τις σχέσεις (κοινωνικές, ερωτικές, φιλικές, επαγγελματικές) που θέλουν να στηρίζονται σε ισότιμες, ελευθεριακές βάσεις. Για να συμβεί αυτό χρειάζεται βαθιά ενδοσκόπηση, ενατένιση του εσωτερικού Σύμπαντος και παρατήρηση των σκέψεων, των συναισθημάτων, του λόγου και των πράξεών μας. Χρειάζεται η γέννηση της "ματιάς του παρατηρητή". Κι όταν αυτό έχει επιτευχθεί σε ατομικό επίπεδο, θα πρέπει αυτή η σοφία να χρησιμοποιηθεί και στο συλλογικό επίπεδο, στις σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους.


[
*] Σε μια πιο ευρεία προοπτική, αυτό ακριβώς είναι το στοίχημα όλης της Ανθρωπότητας τον 21ο αιώνα, αν θα καταφέρει να ξεπεράσει το εγωιστικό επίπεδο με το οποίο λειτουργεί κι έχουμε τα αποτελέσματα που γνωρίζουμε ( ...βίαιη εκμετάλλευση όλου του πλανητικού οικοσυστήματος από το ανθρώπινο είδος=> καπιταλιστικό οικονομικό σύστημα => κέρδος => απληστία => βίαιη εκμετάλλευση όλου του πλανητικού οικοσυστήματος από το ανθρώπινο είδος ... κοκ), μια λούπα, μια αρνητική ανάδραση που επανατροφοδοτεί τον εγωισμό, το μίσος, το φανατισμό, την απληστία κλπ, και που τείνει να ανατρέψει το υπάρχον οικοσύστημα, έως και να εξαλείψει το ανθρώπινο είδος.
Η υπέρβαση αυτής της λούπας μπορεί να συμβεί με την αλλαγή από το "ατομικό εγώ" στην κατανόηση, βίωση του "συλλογικού εμείς". Ο Δρόμος γι' αυτό θεωρώ πως είναι η βίωση μιας πανανθρώπινης κατάστασης του Νου και της Καρδιάς, που οδηγεί στην "εν Χριστώ Αγάπη", στη Βουδιστική "Συμπόνια", "στην επιστροφή στην Πηγή", στη "Χαρά του Πνεύματος", στο "Ον", στην παγκόσμια βιβλιογραφία ανά τους αιώνες υπάρχουν πολλοί τρόποι έκφρασής της . Ο Τρόπος για να συμβεί είναι η Ακινησία, η Σιωπή, η Ενδοσκόπηση, ότι πλησιέστερο μοιάζει με την κατάσταση του Θανάτου, όπου το Πνεύμα ελευθερώνεται από τους περιορισμούς του βιολογικού σώματος. Κι αυτό ίσως είναι το στοίχημα των αρχών του 21ου αιώνα για την Ανθρωπότητα και ο μόνος τρόπος να ξεπεράσει τα προβλήματά της, να μείνει για λίγο ακίνητη και να αφουγκραστεί...]

Ο Τρόπος:

Καθίστε σ' ένα ήσυχο μέρος που να αισθάνεστε άνετα και να σας εμπνέει. Ίσια η σπονδυλική στήλη, χαλαροί οι ώμοι, απλώς καθίστε. Σε μια καρέκλα, στα γόνατα, σε μισό ή ολόκληρο λωτό.

Κοιτάξτε την εικόνα που υπάρχει μπροστά σας. Φως μπαίνει στα μάτια σας και ο νους σας δημιουργεί μια εικόνα της πραγματικότητας. Παρατηρήστε τη συνολική εικόνα.

Τοποθετήστε τη γλώσσα σας να ακουμπά στον ουρανίσκο, λίγο πίσω από τα δόντια. Κρατήστε την εκεί.

Αναπνεύστε. Το κάνετε κάθε δευτερόλεπτο. Τώρα παρατηρήστε την πράξη της αναπνοής. Είναι εκείνη που σας κρατά ζωντανούς περισσότερο από οτιδήποτε άλλο. Αναπνεύστε βαθιά με το διάφραγμα και τους κοιλιακούς μύες. Αφήστε τους ώμους χαλαρούς, χωρίς να τους ανασηκώνετε.

Κλείστε τα μάτια. Αναπνεύστε. Βαθιά. Αργά. Επαναλάβετε. Ξανά. Εκπνεύστε με ανακούφιση. Αφεθείτε στη βαρύτητα. Είναι μια δύναμη που είναι πάντοτε παρούσα και μας δεσμεύει στον υλικό κόσμο. Απολαύστε τη. Είναι η σχέση σας με τη Γαία.

Αναπνεύστε. Βαθιά. Αργά. Αφεθείτε στη Βαρύτητα. Ταυτόχρονα κρατείστε τη σπονδυλική σας στήλη σχετικά ίσια, τους ώμους χαλαρούς. Αισθάνεστε άνεση. Χαλαρώστε.

Παρατηρείστε. Δεχτείτε τις εικόνες του Νου. Απολαύστε τις. Αναπνεύστε. Ελευθερώστε τις. Αναπνεύστε. Με Συνείδηση.

Εδώ. Τώρα. Πάντα.

Άπειρο.